1980tik tenperaturaren igoerak fase ezberdinak izan ditu, orain 1.1ºC-an gaude. Hazkundea ez da homogeneoa, poloetan baitago eragin handiena. Tenperaturen igoeraren arrazoi antropogenikoak erregai fosilen erabilerari eta lurraren erabilerari lotuta daude. 2018an atmosferako karbonoaren % 86 erregai fosiletatik zetorren, eta % 14 lurzoruaren erabileraren aldaketetatik. Kantitate horren % 44 atmosferan geratu zen, % 29 landarediak hartu zuen eta % 23 ozeanoak. Atmosferaren CO2-a isurbidearen arabera aldatzen da, hau da, landaretzaren arabera.

Alde batetik, erregai fosiletatik, hau da, ikatza eta petroliotik sortzen den CO2-ak ziklo bat dauka, eta ehundaka urte iraun dezake bere horretan CO2 bezala eta atmosferan metatzen da. Beste aldetik, badago karbono biogenikoa, hau da, metanoa kasu. Metanoak beste bizi ziklo bat dauka, askoz ere arinagoa. 10 bat urte irauten ditu metano bezala atmosferan, gero CO2 bilakatzen da; halere, CO2 hori landareek hartzen dute, fotosintesi bidez, eta berriz ere zikloan sartzen da. Karbono dioxidoz gain, oxido nitrosoa ere kontuan hartu behar da.

Birusaz eraso estrategiko bat balitz bezala hitz egitea, baldintza idealak geuk sortu ditugula pentsatu gabe, irreala da. Ez dago astirik zoonosi kasu berriak geldiarazteko, ezin baita klima-aldaketa hori saihesteko behar den abiaduran konpentsatu. Politikariek sinesten badute, ez dago eztabaida ideologikorik aurrekontuetan. Aldaketak erabatekoa izan behar du osasunari, ingurumenari eta gizarte-zerbitzuei dagokienez. Rafael Bengoa kexu zen gobernuak ez zituelako elkarrekin erlazionatu.

A&B Laboratorios de Biotecnología 2001ean sortu zenetik iraunkortasunerako apustua egin duen enpresa da. Sektore kimikoan sailka daiteke, normalean kutsatzaile izatearen eta hondakin arriskutsuak sortzearen ospea duen sektorea. 2016an Garapen Jasangarriko Helburuei (GJH) atxiki zitzaien.

Helburua elkargune bihurtzea eta gizartean eztabaida piztea zen, eta bi sari ematen ditu: Vía Apia Saria gardentasun informatiboari ematen zaio, eta Vía Crucis Saria prentsaren aurrean opakutasuna izateagatik bereizten direnei ematen zaie. María García de la Fuente presidenteak honako hau esan zuen: «erredakzioan batzuetan erotzat hartzen gintuzten arren, beti egon da espezializazio bihurtu den bokazio bat. Hainbat komunikabidetan lekua bilatzen ibili gara.

Ozeanoen berotze globalaren ondorioz, arrainak poloetara eta sakonera handiagoetara lekualdatzen ari dira. Kantauri itsasoan Afrikako kostaldeko espezie subtropikalak ikusi dira, baina noizbehinkako kasuak baino ez dira. Klima-aldaketaren eraginpean, Bizkaiko golkoko urak 1,5 eta 3,5 gradu artean berotuko dira mende honen amaieran. Egiaztatu dena da 80ko hamarkadatik gaur egun arte hamarkada bakoitzeko 0,2 gradu igo dela.

Iker Maguregi, Ibilkariko zuzendariak, Euskadiko pertsonen mugikortasunari buruz egindako zenbait azterlanetara jo zuen. Autoaren erabilera % 40ra hurbiltzen ari da; garraio publikoak, berriz, % 15 baino ez du hartzen, eta oinezkoek % 42. Baina garraio motordunen artean autoaren erabilera aztertuko bagenu, % 70era igoko litzateke. Are gehiago, autoen erabilera zabaltzen joan den heinean, horien okupazioa gutxitu egin da.

Ez da eraikin fisiko bat edo erreferentziazko zentro bat soilik: haren inguruan ekosistema edo polo bat egituratzea da kontua, Gipuzkoako mugikortasun berriaren sektore indartsu bat egituratzeko. Pieza hori funtsezkoa izango da gure etorkizuneko ekonomian, eta nazioarteko erreferentzia bihurtu nahi dugu. Mubil (Gipuzkoako Elektromugikortasun Zentroa) arduratzen da mugikortasun elektrikoaren eta energia biltegiratzeko estrategia hedatzeaz. Horregatik, egiten dugun apustua integrala da, mugikortasun berri honek ukitu ditzakeen alor guztiak bere baitan hartzea bilatzen du.

Munduko Natura Funtsak (WWF) eta NBEk biodibertsitatearen «gainbehera katastrofikoari» buruz azken egunotan argitaratutako txostenen ondorio dramatikoak gogoratuz abiatu du elkarrizketa McGrathek: «Ingurumenaren erronka handiak modu argian komunikatzeko une erabakigarrian gaude, nahiz eta oraintxe bertan mundu osoa beste arazo batzuetan pentsatzen egon».

Uste dut garrantzitsua dela iritzia noiz aldatu duten azpimarratzea, ez baita gauza bera urtarrilaren amaieran edo otsailaren amaieran zerbait esatea. Aditu askok izan duten arazoa da beren esperientziak joera asko sortu dizkiela. Iraganeko ereduak ezagutzen zituzten, oso mehatxagarriak ziruditen patologia batzuk ezagutzen zituzten, eta gero ez ziren hainbesterako izan. Horrek baldintzatu dituela uste dut».